وقتی صحبت از برندهای ورزشی می‌شود، کمتر کسی است که نام آدیداس را نشناسد؛ برندی که سال‌هاست با سه خط معروف خود نه‌تنها در زمین‌های ورزشی، بلکه در دنیای مد، فرهنگ و حتی موسیقی جا خوش کرده است. اما پشت این نام بزرگ، داستانی نهفته که سرشار از چالش، رقابت، نوآوری و حتی اختلاف‌های خانوادگی است؛ داستانی که از یک آشپزخانه ساده در شهری کوچک در آلمان آغاز شد و امروز به یکی از غول‌های بی‌رقیب صنعت تبدیل شده است.
چطور شد که کفش‌های دست‌ساز یک جوان آلمانی پای قهرمانان المپیک را لمس کرد؟ چگونه یک اختلاف خانوادگی ساده، به شکل‌گیری دو برند رقیب جهانی انجامید؟ و آدیداس چگونه از میادین ورزشی پا به دنیای مد، استایل خیابانی و حتی همکاری با بزرگ‌ترین چهره‌های موسیقی و فشن گذاشت؟
در این مطلب، گام‌به‌گام و دهه‌به‌دهه، با سیر تحول تاریخچه برند آدیداس همراه می‌شویم؛ سفری که نشان می‌دهد موفقیت همیشه از مسیر هموار نمی‌گذرد.
نام آدیداس از کجا آمد؟
پشت یکی از مشهورترین نام‌های دنیای ورزش، داستانی ساده اما ماندگار وجود دارد. «آدیداس» در حقیقت ترکیبی است از نام کوچک و نام خانوادگی بنیان‌گذار این برند؛ آدولف داسلر. او را دوستان و نزدیکانش به اختصار «آدی» صدا می‌زدند و از سه حرف نخست نام خانوادگی‌اش یعنی «داس» هم برای تکمیل این ترکیب استفاده کرد. به همین سادگی، نامی شکل گرفت که امروز میلیون‌ها نفر در سراسر جهان آن را با نوآوری، کیفیت و تاریخچه‌ای پر از افتخار به خاطر می‌آورند: آدیداس.
هرچند این برند سال‌هاست که دیگر در تملک خانواده داسلر نیست، اما نام آن همچنان به یادگار از همان روزهای نخست باقی مانده؛ یادگاری از مردی که با ایده‌هایش مسیر تازه‌ای در صنعت پوشاک و تجهیزات ورزشی ساخت.
تاریخچه برند آدیداس
مسیر برند آدیداس از همان ابتدا، مسیری ساده و هموار نبود. این برند آلمانی که امروزه نامش با ورزش، نوآوری و استایل گره خورده، سال‌ها تلاش، رقابت و حتی اختلافات خانوادگی را پشت سر گذاشت تا به جایگاه امروزی‌اش برسد. برای درک بهتر داستان و تاریخچه برند آدیداس، باید قدم به قدم، دهه به دهه، به گذشته برگردیم.
بیشتر بخوانید: تاریخچه نایک ایر جردن
دهه 1920 و 1930: آغاز در آشپزخانه مادر
ماجرای آدیداس به روزهای پس از جنگ جهانی اول بازمی‌گردد؛ زمانی که آدولف (آدی) داسلر به همراه خانواده‌اش در آشپزخانه مادرش، نخستین کفش‌های ورزشی‌اش را تولید کرد. این کسب‌وکار کوچک اما بلندپروازانه، در المپیک 1936 برلین به نقطه عطف خود رسید؛ جایی که ستاره آمریکایی دنیای دو و میدانی، جسی اونز، با کفش‌های ساخت آدی داسلر چهار مدال طلا کسب کرد. این موفقیت جهانی، نام آدیداس را برای نخستین بار در عرصه بین‌المللی مطرح کرد.
دهه 1940: از جنگ تا جدایی
سال‌های پس از جنگ جهانی دوم برای آدیداس، سال‌هایی سرشار از بحران و چالش بودند. اختلافات میان آدی و برادرش رودولف داسلر شدت گرفت و در نهایت، این همکاری خانوادگی به دو مسیر کاملاً جدا منتهی شد. رودولف شرکت جدید خود با نام پوما را تأسیس کرد و آدی با حفظ نام برند خود، آدیداس را به تنهایی به مسیر جدیدی برد.
دهه 1950 و 1960: دهه رشد و نوآوری
دهه‌های پس از جدایی، دوران شکوفایی آدیداس بودند. در این سال‌ها، فوتبالیست‌های حرفه‌ای سراسر اروپا کفش‌های سبک و تخصصی این برند را به عنوان انتخاب نخست خود برگزیدند. آدیداس تنها به تولید کفش بسنده نکرد؛ در سال 1963 نخستین توپ‌های فوتبال این برند روانه بازار شد. کمی بعد، آدیداس وارد دنیای پوشاک ورزشی شد و حتی صندل‌های کلاسیک این برند که در همان سال‌ها تولید می‌شدند، هنوز هم هواداران خاص خود را دارند.
یکی از اولین محصولات موفق آدیداس، کتونی های آدیداس برای فوتبال با میخ‌های قابل تعویض بود که در جام جهانی 1954 توسط تیم ملی آلمان استفاده شد. این نوآوری به موفقیت‌های بزرگی برای برند منجر شد و آدیداس را در صدر دنیای فوتبال قرار داد.
دهه 1970 تا 1980: چالش‌ها، رقابت و پایان دوران طلایی
دهه 70 میلادی برای آدیداس، دوران ورود به رقابت‌های تازه بود. این برند در آستانه المپیک 1972 مونیخ، برای تقویت هویت خود، زیربرند Trefoil را معرفی کرد؛ لوگویی که هنوز هم به‌عنوان نماد میراث و هویت کلاسیک آدیداس شناخته می‌شود. با وجود جایگاه مستحکم آدیداس در دنیای کتونی های ورزشی، این دهه همراه با ظهور برندهای تازه‌نفس و جاه‌طلبی چون نایک، شروع دوران سخت‌تری برای این غول آلمانی بود.
در سال 1978، مرگ آدی داسلر، بنیان‌گذار برند، پایانی بر دوران طلایی بنیان‌گذاران بود و موجی از تغییرات مدیریتی و مالکیتی در پیش گرفت. هرچند همکاری آدیداس با گروه رپ مشهور Run-D.M.C. در سال 1986 تحولی فرهنگی در صنعت مد و موسیقی به همراه داشت و جایگاه برند را در دنیای استریت‌ویر تقویت کرد، اما واقعیت این بود که سهم بازار آدیداس در دهه 80 رو به کاهش بود.
در نهایت، در سال 1989 آدیداس به یک شرکت سهامی عام تبدیل شد و مالکیت خانواده داسلر برای همیشه پایان یافت.
دهه 1990 تا 2000: دوره‌ی مالکیت‌های جدید و گسترش قلمرو
دهه 90 میلادی از تاریخچه برند آدیداس، دهه‌ای پرتلاطم بود. برنارد تاپی، مدیر اجرایی فرانسوی، در فاصله 1990 تا 1993 مدیریت این شرکت را برعهده داشت، اما این دوران با تغییرات و چالش‌های مدیریتی همراه بود. با ورود رابرت لوئیس دریفوس، دور تازه‌ای از اصلاحات آغاز شد.
در سال 1997 آدیداس به خرید گروه Salomon دست زد و به کمک برند TaylorMade وارد بازار تجهیزات ورزشی زمستانی و گلف شد. به همین دلیل نام شرکت به Adidas-Salomon AG تغییر پیدا کرد. این دوران، نقطه عطفی برای گسترش دایره فعالیت‌های آدیداس به خارج از حوزه کفش ورزشی بود.
دهه 90 میلادی که به دهه مد و استایل معروف بود، آدیداس نه‌تنها در دنیای کتانی، بلکه در دنیای پوشاک ورزشی هم جایگاهی تازه پیدا کرد. ژاکت‌های سبزآبی و سفید این برند در آن سال‌ها به یکی از نمادهای فرهنگی آن دوران تبدیل شد؛ نشانه‌ای از این که آدیداس دیگر فقط یک برند ورزشی نبود، بلکه وارد قلمرو فشن و سبک زندگی شده بود.
دهه 2000: تحول تجاری و همکاری‌های جهانی
دهه 2000 را می‌توان دهه تحول‌های بزرگ تجاری و همکاری‌های استراتژیک آدیداس دانست. این برند در این دوران بخش‌های متعددی از کسب‌وکار خود را تغییر داد، خرید و فروش‌های مهمی انجام داد و همکاری‌های برجسته‌ای را رقم زد که چهره امروزی‌اش را شکل داد.
مهم‌ترین رویدادهای این دوران:
- 2001 آغاز همکاری با یوجی یاماموتو، طراح مطرح مد ژاپنی.
- 2004 شروع همکاری با استلا مک‌کارتنی، طراح مد انگلیسی، در قالب مجموعه‌های ورزشی لوکس.
- 2005 فروش بخش Salomon به‌منظور تمرکز بیشتر بر بازار اصلی خود.
- 2006 خرید برند Reebok به‌عنوان گامی مهم برای افزایش رقابت با نایک (هرچند این خرید در 2021 پایان یافت و ریباک فروخته شد).
- 2011 خرید برند Five Ten، تولیدکننده تخصصی کفش‌های سنگ‌نوردی و دوچرخه‌سواری، برای تقویت جایگاه آدیداس در ورزش‌های ماجراجویانه و فضای آزاد.
- 2013 آغاز همکاری با کانیه وست (Kanye West) و خلق یکی از مهم‌ترین پروژه‌های کفش در تاریخ معاصر یعنی Yeezy.
- 2022 همکاری با برند لوکس Gucci که جایگاه آدیداس را در مرز بین مد و ورزش تثبیت کرد.
در این دوران، آدیداس نشان داد که فقط یک برند ورزشی نیست؛ بلکه برندی است که می‌تواند فشن، فرهنگ، ورزش و تکنولوژی را به هم پیوند بزند.
دهه 2010 و 2020: دوران جنجال، انتقاد و تصمیم‌های پرحاشیه
در حالی که آدیداس در دهه‌های پیشین موفق شده بود خود را به‌عنوان یکی از پیشگامان صنعت ورزش، مد و تکنولوژی معرفی کند، دهه‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۲۰ برای این برند، پر از چالش‌های تازه و جنجال‌های رسانه‌ای بود.
از یک‌سو، سیاست‌های تجاری بحث‌برانگیز همچون اعمال قیمت‌های ناعادلانه، افتتاح فروشگاه‌های خاص با استراتژی‌های انحصاری و همچنین انتقاداتی درباره بی‌تفاوتی نسبت به نژادپرستی و تبعیض در محیط کار، آدیداس را در مرکز توجه رسانه‌ها و افکار عمومی قرار داد. این انتقادها در مقطعی به برند آسیب زد و افکار عمومی را نسبت به سیاست‌های درونی آن حساس‌تر کرد.
اما شاید بزرگ‌ترین جنجال این سال‌ها، به همکاری با رپر جنجالی آمریکایی، کانیه وست برگردد. آدیداس از سال ۲۰۱۳ همکاری خود با کانیه وست را آغاز کرد؛ همکاری‌ای که به خلق یکی از پرسر و صداترین محصولات تاریخ کفش‌های ورزشی، یعنی Yeezy منجر شد. این همکاری هرچند در سال‌های نخست به موفقیت‌های مالی چشمگیری انجامید و نام آدیداس را وارد عرصه‌های جدیدی از فشن و فرهنگ عامه کرد، اما در نهایت به دلیل اظهارات توهین‌آمیز و یهودی‌ستیزانه کانیه وست در سال ۲۰۲۲ به‌طور رسمی پایان یافت.
افشاگری‌های رسانه‌ای از جمله نیویورک تایمز نشان داد که کانیه وست در طول همکاری با آدیداس بارها چنین اظهاراتی را مطرح کرده بود؛ موضوعی که باعث شد در آوریل ۲۰۲۳، یک شکایت دسته‌جمعی از سوی سهام‌داران علیه مدیران آدیداس مطرح شود. این شکایت مدعی بود که مدیران می‌بایست ریسک‌های این همکاری پرحاشیه را پیش از این برای سهام‌داران افشا می‌کردند.
در نهایت، برای کاستن از آسیب‌های اعتباری و اجتماعی این ماجرا، آدیداس تصمیم گرفت بخشی از درآمد حاصل از فروش باقی‌مانده کفش‌های Yeezy را به سازمان‌های خیریه اهدا کند؛ حرکتی که بیشتر به‌منظور ترمیم وجهه عمومی برند انجام شد.
سخن پایانی
تاریخچه برند آدیداس، فراتر از داستان یک کسب‌وکار خانوادگی یا موفقیت یک برند ورزشی است؛ این تاریخچه، روایت مداوم تحول، تطبیق با تغییرات زمان و نوآوری‌های بی‌وقفه است. از آشپزخانه‌ای کوچک در آلمان تا استیج‌های مد، زمین‌های ورزشی و حتی خیابان‌های مدرن امروزی، آدیداس توانسته هویتی فراتر از یک تولیدکننده کفش برای خود بسازد؛ هویتی که همزمان به سنت وفادار مانده و جسورانه آینده را به آغوش کشیده است.
اگر شما هم به دنبال تجربه اصالت، کیفیت و نوآوری این برند هستید، می‌توانید جدیدترین مدل‌های کتونی‌های آدیداس را از طریق فروشگاه آی کتونی مشاهده و خریداری کنید. آی کتونی با ارائه مجموعه‌ای متنوع از جدیدترین و محبوب‌ترین مدل‌های آدیداس، انتخابی مطمئن برای علاقه‌مندان به این برند افسانه‌ای است.
